شاهزاده یوسف نگین شهر سوق

در مرکز شهر  سوق از توابع بخش مرکزی شهرستان کهگیلویه، واقع شده و یکی از مقابر قدیمی این شهر است. بنایی کهن در ظاهر شش ضلعی نامنظم به شیوره بناهای دوره قبل از صفویه که در جریانهای بعدی الحاقاتی از قبیل ایوان و شبستانی در جانب جنوب شرقی در عهد صفویه به آن افزوده شده است. در دو جهت اصلی در ضلع غرب و شمال شرقی دو ورودی در صفه ها به داخل بفعه وجود دارد که بر بالای آن ها دو نورگیر60×60 سانتی متر تعبیه شده است. درب این ورودی ها از تکه های پهن تنه درختان جنگلی با ترکیب زیبایی به هم پیوند و جاسازی شده است.

از نکات قابل توجه معماری این بقعه، شیوه کاربندی زیر گنبد، یعنب فیلپوش های چهار کنج به قطر 90 سانتی متر با سنگ و گچ ساروج بوده، که از کف بنا شده و این کاربندی ها به کمک طاقنماهایی در فاصله فیلپوشها انجام گرفته است، که در نوع خود بی نظیر بوده است.

بر فراز این گنبدخانه عظیم، گنبد مخروطی خوش ترکیبی با ارتفاع و کشیدگی بیشتری استوار گردیده که در جریان باز پیرایی سال 1375 هجری قمری توسط یکی از محلیان اهل خیربه کلی لطمه دیده است.

 در زیر گنبد دو قبر متصل به هم به ابعاد 130×180×40 سانتی متر با گچ ساروج وجود دارد که یکی ، مدفن شاهزاده یوسف و دیگری که به تحقیق نام آن مشخص نشده است. فقط افواهاً عموم مردم با همان گویش محلی « دو پسر موسی کاظم(ع) » می خوانند.

این بقعه کهن که یکی از آثار عهد قبل از صفویه و با عنایت به دیوارهای باریر یه تویزه های حمال و روش اجرای کار در آن، می تواند در ردیفمعماری اواخر دوران ایلخانی قرار گیرد، این بنای کهن با معماری و گنبد خوش ترکیب و زیبای آن در سال 1342(هـ . ق) بدون از هرگونه مطالعه و نظر سنجی توسط برخی از محلیان تخریب و با وسعت بیشتری تجدید بنا گردید.

ساختمان جدید این زیارتگاه با وسعی معادل850 متر و زیربنایی به مساحت 124 متر شامل : دو شبستان در دو طرف ، گنبد خانه و اینوانی بنا شده که هسته مرکزی را گنبد خانه تشکیل داده و در وسط آن مرقد مطهر یک قبر 70×180 سانتی متری قرار گرفته که با سنگ مرمر آذین شده و بر روی آن ضریح فلری بزرکی محافظت می کند. بر فراز این گنبد. بر فراز این گنبد خانه ، گنبدی کلاه فرنگی پهن استوار گردیده که با تیر آهن نیم پهن هلالی کم خیز اجرا شده است.

در دو طرف گنبد خنه، در اتاق شبستان در ابعاد 5×4 متر ایجاد شده که عموماً برای اسکان زائرین مورد استفاده قرار می گیرد.

حیاط این زیارتگاه وسیع و با ارتفاع بیش از دو متر با سنگ و سیمان احداث شده که در ورودی آن در ضلع شمال غربی به خیابان فرعی امامزاده منتهی می گردد.

در محوطه این زیارتگاه قبل از تجدید بنا، چندین دکمه (دخمه) و قبور زیادی از علما، فضلا و بزرگان در شعاع بیش از 20 متر پیرامون این زیارتگاه مدفون بودند که از روزگار قدیم در عمق خاک فرو رفته و چندان آثاری از انها باقی نمانده است، تنها چند قبر جدید در حیاط زیارتگاه مربوط به سالهای بین 1016 الی 1392 هجری قمری در اوایل انقلاب اسلامی مدفون بوده که در زمان تجدید بنا تسطیح شده اند.

درر صحن گنبد خانه علاوه بر مرقد مطهر امامزاده، قبر دیگری در فاصله 180 سانتی متری جنوب شرقی مربوط به عالم وارسته آقا میر عیل صفدر (رحمه الله علیه) این محمد جعفر متوفی سال 1317 خورشیدی، قرار دارد که در دهه اخیر قبر گچی آن با سنگ و سیمان باز پیرایی شده است.

درباره ی شجره و نسب این بزرگوار مطلبی در کتب انساب ثبت نشده و در داخل بقعه قدیم هم کتیبه یا شجره نامه ای که بتوان نسب او را مشخص کرد وجود ندارد، فقط افواهاً عموم مردم آنرا ' شاهزاده یوسف‹ و در موقع استجاب دعا ' دو پسر موسی کاظم‹ می خوانند. بنظر می رسد باید اصلی موجود بوده که بقعه ی مزبور بدین نام خوانده شده است.

در همین رابطه شجره نامه ای جدید بدوت تاریخ تحریر، ایشان را منتسب به احفاد حضرت امام محمد باقر(ع) می داند، که علیرغم کنکاش و تحقیقات فراوان هیچ گونه سند متقن و معتبری بر صحت این شجره نامه بدست نیامده است.

علی هذا اسناد و اطلاعات محلیان به مراتب از اینگونه بحرالانسابهای بی نام و نشان وسیع تر و متقن تر است زیرا: آگاهان و سالخوردگان محلی در این بلاد از روزگار قدیم تاکنون شخصیت صاحب مدفن را بنام دو پسر موسی کاظم (ع) و بنا به کثرت الفاظ به ' شاهزاده یوسف‹ نام می برند.

به هر تقدیر این زیارتگاه از زمانهای گذشته مورد توجه مردم با ایمان و مکانی برای تمسک و توسل به اهل معرفت بوده است، کرامات متعددی که با توسل شدن حاجتمندان به این امامزاده ی عالیقدر ظاهر شده، سیل مشتاقان را به سوی خود سرازیر کرده است. محلیان به آن اعتقاد فراوان دارند و برایش حرمت قائل اند.

 از کتاب ستارگان پراکنده اسلام زمین 

 مولف سید علی موسوی نژاد سوق